Co według polskiego prawa wchodzi w zakres obrony koniecznej?

Każdego roku wiele osób pada ofiarą fizycznej napaści czy kradzieży. Warto wiedzieć, że w polskim prawie została uregulowana kwestia obrony koniecznej, czyli obrony własnej w takich sytuacjach. Nie każdy jednak wie, co może zrobić w przypadku ewentualnej napaści, aby nie zostać ukaranym. W dzisiejszym wpisie omówimy, czym właściwie jest obrona konieczna i co według polskiego prawa wchodzi w jej zakres.

Co to jest obrona konieczna? 

Definicja obrony koniecznej została uregulowana w prawie karnym. Możemy ją znaleźć w art. 25 Kodeksu karnego. Najprościej mówiąc, jest to jeden z rodzajów kontratypów, czyli okoliczności wyłączających bezprawność bądź karalność czynu. W praktyce oznacza to, że jest to sposób ochrony człowieka przed bezprawnym zagrożeniem chronionej przez niego wartości. Co ważne, nie musi być to ochrona wyłącznie własnej osoby, ale również kogo innego albo mienia podlegającego ochronie prawnej.

Należy jednak podkreślić, że z obroną konieczną mamy do czynienia wyłącznie w sytuacji, w której otwarcie zamachu dotyczy zamachu bezprawnego, co oznacza, że nie możemy do niej zaliczyć na przykład ataku na funkcjonariusza, który wykonuje swoje obowiązki ani zachowania osoby, która odpiera atak będący obroną konieczną. Należy również podkreślić, że występująca agresja musi być realna (nie może być urojona), a zamach musi być bezpośredni.

Czego można użyć do obrony koniecznej? 

Klienci naszej kancelarii adwokackiej często mają wątpliwości, czego mogą użyć do obrony koniecznej, aby ich działanie było zgodne z prawem. Co do zasady, można wówczas użyć wszystkiego, jednak należy pamiętać, o tak zwanym ekscesie intensywnym (przekroczenie siły odparcia zamachu) bądź ekstensywnym (zbyt szybkim lub zbyt późnym działaniu), co oznacza na przykład, że użycie pistoletu wobec osoby atakującej niewielkim, tępym narzędziem może być traktowane jako przekroczenie granic. Warto pamiętać, że celem obrony koniecznej jest powstrzymanie agresji, a nie unicestwienie agresora, w związku z czym środek obrony powinien być adekwatny do zaistniałej sytuacji.